Mã não lửa hay còn có tên gọi tiếng anh là Fire Agate, có màu sắc cầu vồng và ánh kim giống như ngọn lửa rực cháy. Khác với các loại đá mã não thông thường, loại đá này có cấu trúc phân lớp đặc biệt, được ưa chuộng sử dụng trong chế tác đồ trang sức. Đá mã não lửa không quá phổ biến ở Việt Nam, giá trị thương mại cũng không cao.

Mã não lửa là gì?

Đá mã não lửa là một loại đá bán quý có cấu trúc đa lớp, bao gồm Chalcedony và các khoáng chất oxit sắt như goethite, limonite. Các lớp chalcedony và oxit sắt mỏng thường được bao bọc bên trong một lớp chalcedony trong suốt. Trước đây, mã não lửa thường được biết đến với tên “Opal quế” hoặc “mã não trắng đục” do sự tương đồng với các loại đá Opal quý hiếm.

Ánh kim của mã não lửa là kết quả của hiệu ứng Schiller, trong đó có sự giao thoa ánh sáng giữa các lớp khoáng chất khác nhau, tạo nên một loạt màu sắc rực rỡ trên bề mặt viên đá. Bên cạnh đó, tượng tự như đá Opal, mã não lửa có những vùng màu sắc sắc nét và một vài vùng mờ đục, tạo ra hiệu ứng “độ sâu trường ảnh” đặc sắc.

Tính chất vật lý và tính chất hóa học của mã não lửa

Ý nghĩa và công dụng của đá mã não lửa

Tác dụng chữa bệnh thể chất

Mã não lửa có công dụng đặc biệt đối với các loại bệnh lý khác nhau, có thể kích thích hệ tiêu hóa, giảm viêm dạ dày, chữa lệnh các bệnh về da, giúp hạ sốt, giảm các cơn bốc hỏa, hỗ trợ tuần hoàn máu. Ngoài ra, với những viên đá quý màu xanh lam quý hiếm còn có khả năng cải thiện ham muốn tình dục cho người sở hữu.

Tác dụng chữa bệnh tinh thần

Đá mã não lửa mang lại cảm giác thư giãn, tinh thần minh mẫn, giảm căng thẳng và lo lắng cho chủ nhân. Viên đá này còn giúp chuyển đổi năng lượng tiêu cực thành tích cực, tăng cường sự tự tin, cân bằng cảm xúc. 

Đặc biệt, loại đá này là viên đá của sự sáng tạo, có thể giúp chủ nhân khơi dậy niềm đam mê, nhiệt huyết trong công việc và cuộc sống.

Đá mã não lửa hợp với mệnh nào?

Trong phong thủy, đá mã não lửa là viên đá tượng trưng cho sự nhiệt huyết, mang lại may mắn, thu hút tài lộc cho những người thuộc các mệnh sau:

• Mệnh Mộc: phù hợp với các viên đá quý màu xanh lục, xanh lam. 
• Mệnh Hỏa: thích hợp với các viên đá quý màu đỏ.
• Mệnh Kim: hợp với những viên đá quý màu nâu.
• Mệnh Thổ: hợp với những viên đá quý màu vàng.

Đá mã não lửa hợp với các cung nào?

Mặc dù đá mã não lửa không thuộc danh sách đá khai sinh truyền thống nhưng vẫn được biết đến là một trong những viên đá quý dành cho cung Bạch Dương và Song Tử. Viên đá này giúp chủ nhân cảm thấy an toàn, tăng sức mạnh, ổn định cảm xúc và có được trạng thái cân bằng trong cuộc sống.

5 cách chăm sóc và bảo vệ đá mã não lửa

Tương tự như các loại đá mã não, đá mã não lửa đạt 6-7 điểm trên thang độ cứng Mohs, có độ cứng trung bình nên cần được bảo quản và chăm sóc đúng cách theo các bước sau đây:

• Sử dụng bàn chải đánh răng mềm, nước ấm, xà phòng có nồng độ thấp để vệ sinh các vết bẩn bám trên đá, sau đó lau khô bằng vải. 
• Giữ đá quý tránh xa nhiệt độ cao và các hóa chất độc hại để vệ sinh, tẩy rửa đá.
• Không dùng máy siêu âm hoặc máy rửa hơi nước để vệ sinh trang sức đá mã não lửa, gây nứt vỡ viên đá.
• Bảo quản trang sức đá quý trong túi vải hoặc hộp đựng đá quý riêng biệt, có lót vải nhung và đặt tránh xa các loại đá quý khác.
• Luôn tháo trang sức gắn đá quý khi tham gia các hoạt động mạnh như thể thao, chạy bộ hoặc làm việc nhà.

Yếu tố đánh giá chất lượng của đá mã não lửa

Màu sắc

Đá mã não lửa có màu sắc đa dạng, đặc trưng với màu cam, bên trong có màu nâu hoặc đỏ do tạp chất oxit sắt tạo ra và các lớp khoáng chất bên trên có màu cam ấm, vàng hoặc đỏ. Đặc biệt, mã não lửa màu xanh lam, mã não lửa tím hoặc những viên đá có sự kết hợp giữa màu sắc hiếm với các đường xoáy, đốm, thường khá hiếm và được bán với giá trị lớn hơn những màu sắc còn lại.

Giác cắt

Đá mã não lửa thường được cắt với nhiều hình dạng khác nhau như hình tròn, bầu dục, hình quả lê, hạt và các hành dáng không đồng đều để tạo thành các sản phẩm trang sức đá quý nổi bật như hoa tai, nhẫn, dây chuyền. Đặc biệt, kiểu cắt cabochon sẽ giúp làm nổi bật vẻ đẹp tự nhiên của mã não lửa một cách tốt nhất.

Độ tinh khiết

Đá mã não lửa có độ trong suốt thường hiếm và có giá trị cao. Các mẫu vật mã não lửa màu cam có độ bóng cao thường thu hút sự chú ý của những người yêu thích và sưu tầm đá quý săn lùng.

Trọng lượng

Đá mã não lửa có nhiều kích thước, từ những tinh thể nhỏ đến các mẫu vật lớn hơn, được tìm thấy ở nhiều hình dạng khác nhau và trải qua quá trình chạm khắc, đánh bóng để sử dụng chế tác trang sức và vật phẩm trang trí.

Các loại đá mã não lửa

• Đá mã não lửa con công là loại mã não duy nhất được đặt tên dựa theo hình dáng tự nhiên, có màu xanh lá cây, xanh lam và vàng sáng của con công.
• Đá mã não lửa crackled, được nung nóng để tạo ra bề mặt “nứt”, hình thành nên vẻ ngoài độc đáo, thu hút.
• Đá mã não lửa từ San Luis Potosi có đặc điểm đặc biệt với ánh kim vàng.
• Mã não lửa từ Arizona, đặc biệt là từ Deer Creek, được nhiều nhà sưu tập săn đón.

Giá đá mã não lửa tham khảo

Mã não lửa có giá trị phụ thuộc vào màu sắc, thường có mức giá từ 2 – 40 USD/carat. Những viên kích thước lớn có ánh kim nhiều màu sắc, độ bóng tốt kết hợp với đường cắt tinh xảo có thể có giá 100 – 200 USD/carat.  Ngoài ra, các viên đá được cắt dưới dạng cabochon có giá bán giao động từ 5 – 30 USD/carat, những mẫu vật thô có giá 0,14 – 3 USD/carat.

Trang sức gắn đá mã não lửa

Mã não lửa có tông màu sắc bắt mắt cùng ánh kim lấp lánh nên rất phù hợp với mọi loại trang sức như nhẫn, bông tai, dây chuyền, vòng tay,.. giúp người đeo nổi bật, thu hút mọi ánh nhìn trong các sự kiện, buổi tiệc.

Với màu sắc độc đáo, viên đá này cũng thường được kết hợp với kim cương, ngọc bích, đá Spinel, ngọc trai,… cùng các loại kim loại quý như vàng vàng, vàng hồng, vàng trắng, vàng 18K, vàng 10K, vàng 14K, bạc hoặc bạch kim để tăng thêm sự nổi bật và sang trọng cho trang sức.

Lịch sử đá mã não lửa

Giữa thế kỷ thứ 4 đến thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên, nhà học giả Hy Lạp cổ đại Theophrastus đã phát hiện loại đá quý mã não gần sông Achates ở Sicily và đặt tên là “akhatēs”, có nghĩa là “mã não” trong tiếng Pháp.

Người đầu tiên phát hiện ra mã não lửa vẫn chưa được xác minh, nhưng một thợ mài đá quý có trụ sở tại California tự xưng là người tìm thấy. Theo lời tuyên bố của ông Warren Jones trong một bài báo năm 1977, ông khẳng định rằng mình đã phát hiện mã não lửa lần đầu tiên vào năm 1939 ở Arizona Hoa Kỳ, sau đó tại Mexico vào năm 1961.

Tuy nhiên, tên gọi “mã não lửa” đã xuất hiện trước khi Warren Jones cho biết về phát hiện của mình. Một ví dụ là quảng cáo trong ấn bản năm 1924 của The Jewellers’ Notice, nơi mà loại đá này được liệt kê như là một lựa chọn đá quý phổ biến.

Nguồn gốc của đá mã não lửa

Mã não lửa bắt đầu hình thành khoảng 24 – 36 triệu năm trước, trong thời kỳ Kỷ Đệ Tam, khi một số khu vực ở Bắc Mỹ hoạt động mạnh mẽ của núi lửa. Nước nóng chứa đầy oxit sắt (limonit hoặc goethite) và silic keo (dạng cầu hoặc vô định) được đẩy xuống bề mặt Trái Đất do hoạt động núi lửa. Sau đó, dung dịch này lắng xuống các túi đá hoặc khe nứt để nguội.

Khi nước bay hơi dần dần, các hạt chalcedony (hoặc bán cầu botryoidal) bắt đầu hình thành silica và oxit sắt tương tác với nhau, tạo ra các lớp mỏng trên “bong bóng”. Khi lượng oxit sắt giảm, quá trình tạo ra chalcedony tiếp tục, tạo ta lớp chalcedony trong suốt bao quanh các lớp trước đó. 

Địa điểm khai thác của đá mã não lửa

Hiện tại, đá mã não lửa được tìm thấy ở hai quốc gia Mexico và Mỹ, đặc biệt là trong khu vực sa mạc Sonoran tại tây nam Hoa Kỳ, miền bắc và miền trung Mexico. Trong đó, Arizona (Mỹ) nổi bật là trung tâm sản xuất hàng đầu. 

Ngoài ra, loại đá này còn được tìm thấy tại nhiều địa phương khác như Aguascalientes (Mexico), California (Hoa Kỳ), Chihuahua (Mexico), Sông Colorado (Hoa Kỳ), New Mexico (Hoa Kỳ), và San Luis Potosi (Mexico, nơi có mã não lửa với lửa vàng). Đây là những vùng đất phong phú nơi đá mã não lửa được khai thác và có sự đa dạng về màu sắc và chất lượng.