Độ tinh khiết (Clarity) hay còn gọi là độ trong / độ sạch của kim cương là một trong các yếu tố quan trọng trong tiêu chuẩn 4C được xác định trong chứng nhận kim cương GIA (Viện Đá Quý Hoa Kỳ) bao gồm: Color, Clarity, Cut & Carat – nhằm đánh giá chất lượng một cách toàn diện về một viên kim cương.
Nội Dung Bài Viết
- Độ tinh khiết của kim cương là gì?
Độ tinh khiết của kim cương hay còn gọi lại độ trong / độ sạch là một thước đo định tính đánh giá hình thức bên ngoài của mỗi viên kim cương. Kim cương càng có ít tạp chất và khuyết điểm thì độ tinh khiết càng cao. Mặc dù độ tinh khiết có thể ảnh hưởng đáng kể đến giá trị của một viên kim cương, nhưng những đặc điểm không hoàn hảo về yếu tố này không thể nhận biết bằng mắt thường. Trong tiêu chuẩn 4C, độ tinh khiết của kim cương và màu sắc là hai yếu tố hàng đầu để đánh giá chất lượng viên kim cương, sau đó đến yếu tố vết cắt và trọng lượng carat.
TẠI SAO KIM CƯƠNG LẠI LẪN TẠP CHẤT?
Kim cương tự nhiên được hình thành trong lớp vỏ của trái đất ở độ sâu dao động từ 80-120 dặm (130 – 195km), và phải trải qua nhiệt độ khủng khiếp lên đến 2.200 độ Fahrenheit (1200 độ C). Trong giai đoạn hình thành từ một tỷ đến ba tỷ năm, để có các viên đá với độ tinh khiết của kim cương tuyệt đối là cực kỳ hiếm có. Do đó, những viên đá quý này thường không hoàn hảo mà chứa nhiều tạp chất bên trong và các khuyết điểm khác nhau trên bề mặt.
Lưu ý ngoài kim cương trong suốt, yếu tố độ tinh khiết cũng là yếu tố quan trọng khi xác định chất lượng của kim cương màu (đỏ, đen, xanh, vàng …)
Độ tinh khiết của kim cương trong hệ thống phân loại và các nấc thang của GIA.
Đây là bảng đánh giá tiêu chuẩn của Viện đá quý Hoa Kỳ (GIA) với độ chính xác cao được áp dụng trên toàn thế giới. Thang phân loại kim cương GIA được chia thành 6 loại và 11 cấp độ tinh khiết của kim cương. Các đánh giá này được phản ánh trong chứng nhận kim cương do GIA phát hành.
Ngoài GIA còn có các tổ chức chứng nhận kim cương khác như AGS, HRD, IGI, EGL nhưng độ đánh giá chính xác và uy tín cao như GIA thì chỉ có tổ chức AGS (theo kinh nghiệm của các chuyên gia đá quý thế giới).
Tại Việt Nam, chúng ta có thể đem kim cương đến PNJ hoặc SJC để được đánh giá chất lượng cũng như độ tinh khiết của kim cương.
- Kim cương có nhiều tạp chất (I1, I2, I3):
- Đây là những viên kim cương có những tạp chất rõ ràng có thể nhìn thấy được và tác động mạnh đến vẻ đẹp hoàn mỹ của chúng. Độ tinh khiết của kim cương khi rơi vào nhóm này không được đánh giá cao.
- Kim cương có ít tạp chất (SI: S1, S2):
- Các tạp chất được phát hiện ở độ phóng đại 10x qua kính hiển vi.
- Nếu tinh mắt, bạn sẽ có thể tìm thấy những viên kim cương SI thường có giá trị tốt nhất so với ngân sách.
- Các tạp chất của viên SI2 có thể phát hiện được bằng đôi mắt tinh tường, đặc biệt là khi nhìn từ góc bên cạnh.
- Độ tinh khiết của kim cương khi rơi vào nhóm này được đánh giá ở mức trung bình.
- Kim cương bao gồm rất ít tạp chất (VS: VS1, VS2):
- Các tạp chất nhỏ khác nhau được quan sát ở độ phóng đại 10x từ khó (VS1) đến dễ (VS2) phát hiện.
- Độ tinh khiết của kim cương khi rơi vào nhóm này được đánh giá trên mức trung bình.
- Kim cương gần như trong suốt – rất rất ít tạp chất (VVS: VVS1, VVS2):
- Kim cương VVS có các tạp chất cực nhỏ mà ngay cả đối với những đôi mắt của các chuyên gia cũng khó có thể nhìn thấy dưới độ phóng đại 10 lần.
- Độ tinh khiết của kim cương khi rơi vào nhóm này được đánh giá cao.
- Độ tinh khiết của kim cương bên trong hoàn hảo (IF):
- Một số vết mờ trên bề mặt nhỏ có thể nhìn thấy dưới kính hiển vi đối với kim cương IF.
- Kim cương IF không có các tạp chất xuyên suốt bên trong mà chỉ có một vài vết mờ trên bề mặt của nó. Đem lại vẻ ngoài cực kỳ đẹp mắt
- Độ tinh khiết của kim cương khi rơi vào nhóm này được đánh giá là tuyệt vời.
- Kim cương hoàn mỹ (FL):
- Không có bất kỳ tạp chất nào dù là bên trong hay bên ngoài.
- Dưới 1% tổng số độ tinh khiết của kim cương là FL.
- Một viên kim cương hoàn mỹ cực kỳ hiếm vì gần như không thể tìm thấy một viên kim cương 100% không lẫn tạp chất.
- Độ tinh khiết của kim cương khi rơi vào nhóm này được đánh giá là không gì có thể so sánh.
VIÊN KIM CƯƠNG VỚI ĐỘ TINH KHIẾT LÀ FL, COLOUR D, 1 CARAT, GIÁC CẮT HOÀN HẢO CÓ GIÁ BÁN LÀ $17,690 TẠI MỸ
VIÊN KIM CƯƠNG VỚI ĐỘ TINH KHIẾT LÀ VS1, COLOUR D, 1 CARAT, GIÁC CẮT HOÀN HẢO CÓ GIÁ BÁN LÀ $6,640 TẠI MỸ
“CÁC BẠN THÍCH VIÊN NÀO HƠN?”
Độ tinh khiết của kim cương được xác định như thế nào?
Để xác định độ tinh khiết của kim cương, các chuyên gia sẽ đặt ngửa nó lên, bằng kính hiển vi ở độ phóng đại 10x và khả năng quan sát của mắt thường. Tuy nhiên, để xác định bất kỳ tạp chất nào có thể có, kính phóng đại với công suất cao hơn 10x sẽ được sử dụng. Nếu không, gần như không thể xác định những khiếm điểm tinh vi hơn.
Có năm yếu tố quan trọng trong việc xác định độ tinh khiết của kim cương. Bao gồm:
- Kích thước: Một dấu vết càng lớn hoặc càng dễ nhận thấy bằng mắt thường, thì mức độ sạch càng thấp.
- Số lượng: Đây là số đặc điểm dễ nhận thấy. Có ít khuyết điểm hơn có nghĩa là cấp độ tinh khiết của kim cương cao hơn.
- Vị trí: Vị trí của điểm khuyết điểm đã được nhận dạng nằm ở đâu? Nó có nằm dưới mặt phẳng trên đỉnh viên kim cương (Table) dễ thấy nhất hay gần chóp đáy viên kim cương (Culet) không? Vị trí tạp chất tác động lớn đến độ phản xạ ánh sáng dẫn đến ảnh hưởng đến độ tinh khiết của kim cương.
- Bản chất tự nhiên: Tính tự nhiên liên quan đến loại tạp chất và ảnh hưởng đến độ bền, độ tinh khiết của kim cương.
- Màu sắc và độ nổi: Màu sắc và độ nổi về cơ bản là thước đo mức độ dễ dàng nhìn thấy của một khuyết điểm hoặc mức độ tương phản giữa viên kim cương với các tỳ vết này so với các viên kim cương xung quanh.
- Mẹo mua hàng để chọn viên kim cương có độ tinh khiết phù hợp nhất. Trước khi mua một viên kim cương, bạn cần một vài lưu ý để có được mức giá phù hợp và vẻ đẹp tốt nhất.
4.1. Không trả giá quá chênh lệch với hai viên kim cương chất lượng gần giống nhau
Trong nhiều trường hợp, một viên kim cương VS1 hoặc VS2 sẽ có độ trong gần giống như một viên kim cương FL, nhưng chi phí thấp hơn nhiều. Thay vì tập trung vào một cấp độ trong nhất định, hãy chọn cấp độ trong thấp nhất mà vẫn thể hiện một viên kim cương tinh khiết. Ngân sách của bạn sẽ được chi tiêu tốt hơn cho các yếu tố ảnh hưởng lớn hơn đến vẻ đẹp của kim cương, chẳng hạn như chất lượng Cắt hay Màu sắc.
4.2. Tập trung tìm kiếm chất lượng tốt nhất
Cấp độ tinh khiết của kim cương tốt nhất phụ thuộc vào hình dạng của viên đá. Bạn nên tham khảo theo các đề nghị này để nhận được nhiều giá trị nhất:
Kim cương cắt tròn (Round Cut): Đối với kim cương cắt tròn dưới 1 Carat, cấp độ tinh khiết của kim cương này là VS2 hoặc SI1 sẽ mang lại cho bạn một viên đá hiếm không khuyết điểm (eye clean) . Đối với những viên kim cương cắt tròn từ 1 carat trở lên, VS1 hoặc VS2 sẽ cho bạn một viên đá đẹp mắt. Viên kim cương càng lớn (trọng lượng carat có thể là một yếu tố) thì càng dễ nhìn thấy các dấu vết bên trong.
Emerald Cuts, Asscher Cuts và Baguettes: Những viên kim cương được cắt theo những hình dạng này sẽ lộ rõ sự không hoàn hảo. Đi với VS2 trong các hình dạng này thì có giá trị tốt nhất.
Princess Cut, Oval Cut, Marquise Cut, Brilliant Cut Những hình dạng này che giấu tạp chất tốt hơn các hình dạng khác, vì vậy hãy chọn SI1 hoặc SI2 với những dạng này để để tận dụng tối đa ngân sách của bạn.
Heart – Shape Cut (cắt hình trái tim) : Chọn loại có độ trong VS2 hoặc SI1, vì chúng che giấu tạp chất tốt hơn dạng cắt tròn, nhưng không tốt bằng các hình như Marquise Cut hoặc Princess Cut.
Làm thế nào để đọc hiểu sơ đồ tham chiếu trong giấy chứng nhận kim cương một cách chính xác.
Trong quá trình đánh giá chất lượng kim cương, các đặc điểm về độ tinh khiết của kim cương được phân tích chi tiết bởi các chuyên gia đá quý để họ có thể đánh dấu tất cả các vị trí và loại khuyết điểm. Nhưng bởi vì có nhiều tổ chức đánh giá khác nhau, chẳng hạn như GIA, HRD và IGI, nên có sự khác biệt khá lớn trong phương pháp đánh dấu sai sót của viên kim cương. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ đưa ra các mẹo hiểu về giấy chứng nhận của GIA, vì đây là tổ chức đáng tin cậy và được sử dụng nhiều nhất.
Các nơi mua kim cương uy tín cũng sẽ không ngại dành thời gian giải thích cho khách hàng về các khác biệt này.
Sơ đồ tham chiếu cho biết vị trí của các khuyết điểm của kim cương. Chỉ có các viên kim cương lớn trên 1 carat mới có sơ đồ này (còn được gọi là chứng nhận kim cương). Đối với các chứng nhận nhỏ hơn (hồ sơ kim cương) được áp dụng cho kim cương nhỏ dưới 1 carat và không chỉ ra các khiếm khuyết của nó. Bởi vì với những viên kim cương dưới 1 carat, các tỳ vết sẽ không ảnh hưởng mấy đến vẻ đẹp của đá.
Bản sơ đồ tham chiếu quy ước:
- Các vết mờ (khuyết tật bên ngoài) được viết bằng mực xanh lá cây.
- Các vết lõm (sai sót bên trong) được viết bằng mực đỏ từ cả góc trên và góc dưới của viên kim cương như hình minh họa:
11 Đặc điểm về độ tinh khiết của kim cương xuất hiện nhiều nhất trong chứng nhận.
1. Râu cạnh (bearding)
Đặc điểm về độ tinh khiết của kim cương dạng râu cạnh sẽ tương tự như một sợi tóc. Nó được hình thành ở cạnh của viên kim cương trong quá trình “mài” hoặc cắt một viên kim cương bằng cách đặt 2 viên lên các trục quay khác nhau và gọt mài chúng theo vòng xoay tròn.
Râu cạnh nói chung là một khuyết điểm có thể chấp nhận được (đối với tùy người và kích thước râu không quá lớn) vì điều này không ảnh hưởng trực tiếp đến “mặt” của viên kim cương cũng như độ tinh khiết của kim cương.
2. Lỗ hổng (cavity)
Đặc điểm về độ tinh khiết của kim cương này là một vết hở thường xảy ra trong quá trình cắt kim cương. Nguyên nhân thường là do người thợ cắt kim cương cố gắng loại bỏ một vật thể nhỏ như lông vũ hoặc tinh thể, gây ra một lỗ hổng. Lỗ hổng này giống như vết rỗ vĩnh viễn trên da mặt khi cố gắng loại bỏ mụn bẩn.
Nếu một viên kim cương có một lỗ hổng lớn thì khi bạn đeo viên đá này, những vết bẩn sẽ tích tụ trong lỗ hỏng đó và biến vị trí ấy thành màu đen vĩnh viễn. Lỗi này ảnh hưởng lớn đến độ tinh khiết của kim cương.
3. Vết sứt mẻ (chip)
Khi một phần của viên kim cương bị mẻ, nó sẽ để lại vết sứt. Khuyết điểm này thường được tìm thấy ở viền hoặc đáy của viên kim cương.
Nguyên nhân chính của một vết mẻ là do đeo và sử dụng kim cương không cẩn thận (tác động nghiêm trọng lên bề mặt cứng) hoặc có thể do sai lầm của người chế tác thiếu kinh nghiệm. Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến trọng lượng carat và vẻ đẹp của viên kim cương.
Loại khuyết tật này thường thấy ở những viên kim cương đã qua sử dụng hoặc những viên kim cương được đem đi cấp giấy chứng nhận sau một thời gian dài sử dụng.
4. Vết mây mờ (cloud)
Mây là sự kết tụ của tại một điểm hoặc một tinh thể có trong viên kim cương. Thông thường, vết này mà nằm rải rác thành các nhóm nhỏ trên các điểm khác nhau thì chất lượng kim cương vẫn bình thường và bạn không cần lo lắng.
Trong một số trường hợp, nếu những đám mây quá nhiều và rộng, điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến độ tinh khiết của kim cương – khiến bên trong mờ lại và không phản ứng với ánh sáng do khả năng phản xạ ánh sáng không còn tốt. Những viên kim cương này sẽ mất rất nhiều giá trị và tính thanh khoản của thị trường.
5. Tinh thể (crystal)
Tinh thể là những khoáng chất tự nhiên thường được tìm thấy bên trong kim cương. Khuyết điểm này rất phổ biến nhưng bạn cần phải thận trọng và tinh tường.
Bởi vì tinh thể có nhiều dạng khác nhau như không màu (phần kim cương của viên kim cương), màu đen (phần carbon), màu đỏ (phần ngọc hồng lựu), màu xanh lục (mảnh peridot) và vân vân. Những chi tiết này không được nêu trong báo cáo và vì vậy cần được kiểm tra thực tế trên viên kim cương.
Các loại tinh thể sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến độ tinh khiết của kim cương cũng như vẻ đẹp và giá trị của viên kim cương có màu đen và xanh lục. Do đó, nếu viên kim cương của bạn có loại tỳ vết này – bạn nên kiểm tra kỹ màu sắc và vị trí của đá.
6. Vết nứt (feather)
Đây là một vết nứt nhỏ hoặc tỳ vết bé như sợi lông vũ có trong viên kim cương. Bạn có thể thấy điều này hay không phụ thuộc vào góc nhìn. Ở một số góc độ, vết nứt có thể trông mờ đến mức khó nhận ra nhưng ở góc khác, có sự phản chiếu ánh sáng, bạn có thể dễ nhận thấy một vết nứt màu trắng có trong viên đá quý của mình.
Nếu viên kim cương của bạn chứa quá nhiều “vết nứt”, điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến độ bền của viên kim cương (càng gần mép của viên kim cương, rủi ro càng lớn), khả năng vỡ sẽ tăng dần theo thời gian. Hoặc chúng sẽ khiến viên kim cương của bạn có lẫn màu sắc không mong muốn.
7. Đường vân (graining)
Khuyết điểm này xảy ra là do sự phát triển bất thường của các tinh thể bên trong viên kim cương. Chúng có thể có nhiều dạng như không màu, có màu hoặc đường xước. Nếu có quá nhiều đường vân, nó có thể khiến viên kim cương của bạn trông nhăn nheo như một bộ quần áo chưa được ủi hoặc trông chúng có vẻ bị nhão.
Nếu phần dưới cùng của viên kim cương có đường vân thì lại được coi là điều may mắn. Còn khi các đường vân xuất hiện ở phần trên cùng của viên kim cương, bạn sẽ phải kiểm tra lại nó để xác định là loại vân gì và mức độ ảnh hưởng của nó đến viên kim cương như thế nào.
8. Vết lõm tự nhiên (indented natural)
Đây là một vết lõm thường được tìm thấy trên các cạnh của một viên kim cương. xuất hiện dưới bề mặt của một viên kim cương do người thợ cắt quyết định không mài nó đi.
Một số người có thể nhầm vết lõm tự nhiên này là một vết sứt mẻ nhưng khi xem xét kỹ hơn, chúng ta sẽ có thể thấy sự khác biệt rõ ràng giữa cả hai.
Nếu viên kim cương của bạn có một vết lõm nhỏ tự nhiên ở các cạnh, đừng lo lắng vì bạn có thể mang viên kim cương của mình đến một người thợ chế tác kim cương có tay nghề cao.
Người đó sẽ ngay lập tức biết cách thiết lập ngạnh để che đi phần đó cũng như để bảo vệ viên kim cương. Cách làm này sẽ giúp cho độ tinh khiết của kim cương được tăng giá trị lên phần nào.
9. Vết hình kim (needle)
Lỗi này có dạng như một chiếc kim khâu dài và mảnh, nó thường có màu trắng hoặc không màu. Nếu các kim xuất hiện thành cụm, nó có thể ảnh hưởng trực tiếp đến vẻ đẹp của viên kim cương.
Nếu viên kim cương của bạn có một vết kim nhỏ không xuất hiện trên các “mặt” (hay còn gọi là mặt bàn), thì khuyết điểm này vẫn được coi là có thể chấp nhận được.
10. Dấu chấm rất nhỏ (pinpoint)
Đây là một điểm nhỏ xuất hiện bên trong viên kim cương, nó có thể có màu đen hoặc trắng. Nếu có nhiều hơn 3 điểm cùng một vị trí, GIA sẽ ghi nó là “Vệt hình mây”. Tại vị trí các đầu nhọn của đá qúy, những khuyết điểm này được coi là không ảnh hưởng trực tiếp đến vẻ đẹp của viên kim cương (trừ khi đầu nhọn ấy biến thành màu đen).
11. Có rất nhiều tỳ vết bên trong (twinning wisp)
Đây là kết quả của sự phát triển tinh thể bất thường trong quá trình hình thành của một viên kim cương. Đặc điểm của twinning wisp tương tự như rễ cây.
Chúng ta sẽ tìm thấy sự kết đôi trên các hình dạng kim cương lạ mắt như hình quả lê, hình trái tim và hình tam giác,… bởi vì kết đôi này được tạo ra do sự xoắn của viên kim cương. Sự kết đôi cũng có thể được tìm thấy trong các hình dạng khác của kim cương và ảnh hưởng lớn đến độ tinh khiết của kim cương.
Nói một cách đơn giản hơn, Twinning Wisp là sự kết hợp của nhiều loại khuyết điểm khác nhau như điểm chấm, tinh thể, lông vũ và mây. Twinning Wisp thường được tìm thấy trong những viên đá có độ tinh khiết của kim cương thấp hơn SI.
