Ngọc ốc giác là gì?

Ngọc ốc giác hoặc ngọc ốc, tên tiếng anh là Melo Pearl, được tạo ra từ một loài ốc chân bụng thuộc lớp thân mềm sống ở biển thuộc họ Volutidae. Loài ốc này khá lớn và sinh sống ở biển Đông, có thể được tìm thấy tại các vùng biển quanh Myanmar, Thái Lan, Việt Nam và Campuchia.

Ở Myanmar, loại ngọc này còn được gọi là ốc gáo dừa vì hình dạng chúng rất giống trái dừa. Melo Pearl có các màu từ cam nhạt đến nâu. Giống như loài ốc xà cừ (Queen Conch), đôi khi loài ốc giác này cũng tạo ra ngọc mặc dù trường hợp xảy ra chỉ có xác suất là một phần vài nghìn.

Vỏ của loài ngọc ốc này cũng là nguyên liệu lý tưởng cho các món trang sức độc đáo. Trong khi đó, môi của loài ốc sên cũng có màu sắc rất đẹp và có thể được cắt tròn để giống với ngọc ốc giác. Khi mua ngọc ốc giác, bạn nên thật cẩn thận và lựa chọn nơi mua uy tín vì loại ngọc ốc này có giá trị cao nên bị làm giả rất nhiều.

Ngọc ốc giác cực kỳ hiếm có trên thị trường và hiện chỉ có 200 viên ngọc còn tồn tại, chủ yếu là bảo vật của nhà Nguyễn, triều đại cuối cùng của Việt Nam.

Do các vấn đề về môi trường, quần thể ốc giác đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Hiện nay, loài vật này đã được bảo vệ bởi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp vì chúng trở nên cực kỳ quý hiếm.

Cơ hội để bạn tìm thấy viên ốc giác quý hiếm từ ốc biển là rất thấp, và cơ hội để bạn thu hoạch được một viên ngọc ốc có kích thước lớn thậm chí còn thấp hơn rất nhiều. Đó là lý do vì sao những viên Melo Pearl đẹp với kích thước lớn và chất lượng cao được xếp vào loại đá quý có giá trị đặc biệt.

Ngọc ốc giác: quá trình hình thành

Giống với cách hình thành của ngọc trai, hành trình của ngọc ốc giác bắt đầu khi một tạp chất (hạt bụi) lọt vào bên trong sinh vật và lớp nhân này sẽ bắt đầu được bao bọc bởi một chất dịch do loài ốc tạo ra để giảm bớt sự khó chịu. Trong vài năm, các lớp sẽ được tích dần và tạo thành một viên ngọc Melo Pearl.

Tuy nhiên, điều khác biệt lớn nhất giữa hai loại ngọc quý này là trong khi ngọc trai từ các loại hàu và trai có thể chăn nuôi nhân tạo thì phương pháp nuôi cấy ngọc ốc giác vẫn chưa thành công. Điều này cho thấy rằng những viên ngọc ốc giác chính hãng trên thị trường là những viên đá quý hoàn toàn tự nhiên trong cơ thể của loài ốc này. Đây là đặc điểm khiến viên ngọc ốc này trở nên cực kì giá trị và được nhiều người yêu thích.

Có Ngọc ốc giác nhân tạo không

Dù loại ngọc này có giá trị thương mại rất cao nhưng điều đáng tiếc là cho đến nay vẫn chưa có ai nghiên cứu ra được phương pháp nuôi cấy loại ngọc này. Đồng thời, khả năng tìm thấy viên ngọc này trong tự nhiên ngày nay là rất hiếm. Có thể bạn đã nghe thấy thông tin nào đó trên báo đài rằng một ngư dân hay du khách đã tìm được một viên ốc giác đầy giá trị, đây chính là điều cực kì may mắn.

Ngọc ốc giác: 5 cách bảo quản

• Tránh để ngọc ốc tiếp xúc với axit hoặc các chất lỏng có tính ăn mòn như nước tại bể bơi, nước biển hay nước hoa. Vì ngọc ốc giác không có nhiều lớp ngoài như ngọc trai và được cấu tạo với thành chính là CaCO3 tạo ra bọt khí khi tiếp xúc với axit.
• Không để viên ngọc tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời vì màu sắc của chúng có thể bị phai dưới ánh nắng trong thời gian dài.
• Tránh va chạm hoặc cọ xát với các vật dụng khác vì ốc giác chỉ có 4.5 – 5 điểm trên thang đo độ cứng Mohs nên chúng là loại đá quý mềm dễ bị tổn thương.
• Làm sạch bằng nước ấm 30⁰ kết hợp với bàn chải mềm hoặc khăn mịn để loại bỏ bụi bẩn
• Không sử dụng chất tẩy rửa đồ trang sức hoặc các phương pháp làm sạch cơ học như sóng siêu âm hoặc hơi nước nóng.

Đánh giá chất lượng Ngọc ốc giác

Độ bóng (Luster) và ánh lửa (Flame)

Điểm khác biệt thứ hai so với ngọc trai là ngọc Melo Pearl không có các lớp xà cừ mềm bao phủ ngoài như ngọc trai. Loại ngọc này không óng ánh sắc màu như ngọc trai mà có vẻ ngoài như ánh sứ như pha lê. Ngoài ra, cấu trúc gồm các hoa văn như ánh lửa là nét cổ điển đặc trưng của loại đá quý này.

Hình dạng (Shape)

Ngọc ốc giác có một số loại hình đặc thù như hình oval (bầu dục), baroque và hình quả trứng, tuy nhiên đa số các hình dạng này không cân xứng. Những viên ngọc ốc có hình tròn càng hoàn hảo thì sẽ càng có giá trị.

Kích thước (Size)

Loại ngọc này thường có đường kính từ vài mm đến khoảng 30 mm, và có thể nặng hơn 200 carat.

Màu sắc (Color)

Ngọc ốc giác đa phần có màu cam, vàng, nâu hoặc trắng, được đánh giá cao nhất với màu cam, tương tự như màu của đu đủ chín.

Viên ngọc ốc giác lớn nhất thế giới

Năm 2010, nhà đấu giá Christie’s tại Dubai đã bán một viên ngọc Melo Pearl 224,3 carat từ bộ sưu tập mang tên Hoàng gia Việt Nam (Vietnamese Royal Collection) với giá 722.500 USD. Tuy nhiên, đây mới chỉ là viên ngọc ốc giác lớn thứ hai trên thế giới.

Viên ốc giác lớn nhất được ghi nhận với trọng lượng là 397.52 carat và được bán hai lần trong giai đoạn 2003 – 2010 với mức giá lần lượt là 7 triệu USD và 7,5 triệu USD. Tuy nhiên, số tiền này vẫn chưa thuyết phục được chủ nhân của nó chuyển nhượng lại. Có thể nói giá trị của viên ngọc này hiện nay khó có thể đo được bằng tiền bạc.

Ngọc ốc giác: lịch sử và ý nghĩa

Biểu tượng của rồng và mặt trời

Vị hoàng đế cuối cùng của chế độ phong kiến tại Việt Nam đã sưu tầm những viên ngọc ốc giác tự nhiên như một truyền thống cổ xưa của hoàng tộc. Bởi những viên ngọc quý này là biểu tượng cho thần mặt trời và linh vật của quyền năng – Rồng Việt Nam. Vì thế mà ốc giác còn được gọi là ngọc rồng.

Biểu tượng trong Phật giáo

Xét trên khía cạnh tôn giáo, loại ngọc này là biểu tượng về sự hoàn hảo trong tư tưởng Phật giáo, là một trong 8 linh vật được người theo đạo Phật tôn kính. Vì vậy, ốc giác còn có ý nghĩa quan trọng trong nền văn hóa Phật pháp Đông Nam Á.

Tượng trưng cho quyền lực hoàng gia

Những viên ngọc này còn tượng trưng cho quyền lực của triều đình và chỉ thuộc sở hữu của hoàng gia. Trên thực tế, những vị vua của các triều đại Việt Nam trước đây thường cử các đoàn chiến thuyền đến Biển Đông để tìm kiếm báu vật này.

Sự kết thúc của triều đại phong kiến Việt Nam và cảnh lưu vong ở nước Pháp đã khiến vị hoàng đế cuối cùng của nhà Nguyễn bán dần những viên ngọc hoàng gia này và kết quả là những viên ngọc giá trị này đã bị thất lạc ở châu Âu (xem thêm về châu lục này trên bản đồ thế giới). Hiện nay, hầu hết những viên ngọc ốc giác độc đáo này đều được các nhà sưu tập trang sức châu Âu trân trọng và săn đón.

Ngọc ốc giác có giá bao nhiêu

Ngọc Melo Pearl rất quý hiếm trên thị trường và được đánh giá cao nhất với màu cam gần giống đu đủ chín. Trong số viên ngọc ốc hiếm hoi còn tồn tại trên thế giới, những viên ngọc được thu thập lại từ bảo vật của triều Nguyễn Việt Nam chiếm phần lớn số ngọc có màu cam đu đủ này.

Là một bảo vật quý hiếm, ngọc ốc giác đã được các nhà sưu tập trên thế giới săn tìm trong nhiều năm và giá trị rất cao.

Vào tháng 6 năm 2003, một viên ốc giác nặng 100.4 carat được bán đấu giá ở Hồng Kông với mức 2,7 triệu USD (26.892 USD / carat) đã lập kỷ lục thế giới cho giá của một viên ngọc trai đơn lẻ. Đến năm 2007, một viên Melo Pearl khác đã được chú ý khi nặng 91,29 carat và được Christie’s Hong Kong bán đấu giá với mức 125.000 USD.

Cũng giống như các loại ngọc trai khác, ngọc ốc giác càng tròn thì giá trị càng cao; kích thước càng lớn, giá trị cũng cao hơn. Loại ngọc này có đường kính trung bình từ vài mm đến hàng chục mm. Viên ngọc ốc lớn nhất được tìm thấy cho đến nay nặng hơn 200 carat và có giá hàng trăm triệu đô la. Một viên ngọc trai melo màu cam tròn bình thường hiện có thể có giá cao tới vài trăm nghìn đô la.