Lapis Lazuli là đá gì?

Lapis lazuli còn được gọi là ngọc lưu ly, đá Thanh kim xanh hoặc đơn giản là đá thiên thanh, là một loại đá phiến lục (đá biến chất bởi nhiệt độ và áp suất thấp từ 300- 450 độ C) màu xanh lam, đã được con người sử dụng như đá quý trang sức, vật liệu điêu khắc, và chất tạo màu trong hàng ngàn năm.

Lapis Lazuli chất lượng cao có thể là một viên ngọc đắt tiền, được ưa chuộng nhất với màu xanh lam đậm, có thể chứa các ánh vàng kim được phản chiếu bởi khoáng chất Pyrit có trong viên đá.

Không giống với hầu hết các loại đá quý khác được tạo nên từ một khoáng chất duy nhất, Lapis Lazuli tổng hợp rất nhiều khoáng chất khác nhau. Màu xanh lam của ngọc lưu ly Lapis lazuli chủ yếu bắt nguồn từ sự hiện diện của lazurite, một khoáng chất silicat màu xanh lam thuộc nhóm sodalite với thành phần hóa học là (Na,Ca)₈(AlSiO4)₆(S,Cl,SO4,OH)₂.

Lapis lazuli và lịch sử hình thành ngọc lưu ly

Vào đầu năm 7000 TCN, Lapis lazuli đã được khai thác tại các mỏ thuộc tỉnh Badakhshan, đông bắc Afghanistan. Đến năm 3000 năm TCN, ngọc lưu ly Lapis Lazuli được phát hiện và sử dụng làm chuỗi hạt, đồ trang sức và tác phẩm điêu khắc nhỏ tại Iraq, Pakistan, Afghanistan.

Tại các địa điểm khảo cổ Ai Cập cùng niên đại, đá Lapis lazuli được tìm thấy dưới dạng đồ trang sức, vật trang trí, bột trang điểm hoặc chất tạo màu.

Đây là một mặt dây chuyền bằng đá Lapis lazuli (Ngọc lưu ly) thuộc xuất hiện trong nền văn minh Lưỡng Hà vào năm 2900 TCN

Vào thời Kinh thánh, Lapis lazuli được gọi là Sapphire nên nhiều học giả tin rằng một số sự kiện có liên quan đến Đá Sapphire trong Kinh thánh thực ra là đề cập đến Lapis lazuli.

Đồ trang sức, bột màu thô và nghiền mịn từ ngọc lưu ly tại Châu Âu bắt đầu xuất hiện vào thời kỳ Trung Cổ.

Ngày nay đá Lapis lazuli vẫn được sử dụng trong đồ trang sức và đồ vật trang trí nhưng không được làm thành bột tạo màu nữa vì đã có các chất liệu hiện đại ngoại trừ một số nghệ sĩ sáng tạo các tác phẩm lịch sử vẫn dùng cách truyền thống này.

Lapis Lazuli được coi là “Khoáng sản gây ra xung đột giữa các quốc gia”

Afghanistan là một trong những nguồn chính cung cấp đá Lapis lazuli trong suốt chiều dài lịch sử. Địa điểm khai thác chủ yếu thuộc tỉnh Badakhshan, một khu vực với nền kinh tế nghèo nàn có nguồn thu quan trọng nhất là trồng cây thuốc phiện và khai thác đá quý.

Phần lớn khu vực khai thác đá lapis lazuli bị chiếm giữ bởi Taliban và các thành viên địa phương của Nhà nước Hồi giáo IS. Không chỉ khai thác bất hợp pháp, họ còn tấn công và chiếm đóng các mỏ khác và yêu cầu các khoản phí bảo hộ từ các nhà khai thác bị đe dọa. Doanh thu từ các hoạt động này được sử dụng để tài trợ cho chiến tranh và khủng bố.

Nhiều nhà vật động và một số nhà chính trị muốn coi đá Lapis lazuli của Afghanistan là loại “khoáng sản xung đột” quốc tế. Điều này đòi hỏi chính phủ nước này phải theo dõi việc sản xuất và bán đá Lapis từ mỏ đến thị trường, liên kết quốc tế để ngăn chặn việc buôn bán bất hợp pháp đá Thiên Thanh.

Tính chất vật lý và tính chất hóa học của đá Lapis Lazuli

Đá Lapis Lazuli hợp mệnh gì?

Đá Lapis Lazuli có màu xanh lam đặc trưng, là màu của mệnh Mộc và mệnh Thủy.

Theo phương tây, ngọc lưu ly Lapis Lazuli cũng chính là viên đá dành cho những ai sinh vào tháng 12.

Đá thanh kim xanh còn ngày nay được sử dụng rộng rãi cho quà tặng kỉ niệm đám cưới năm thứ 7 hoặc thứ 9.

Đá Lapis Lazuli trong phong thủy

Tác dụng của đá Lapis Lazuli

Trong phong thủy, Lapi Lazuli được sử dụng với nhiều mục đích:

• Khi chứa những đốm vàng lấp lánh,ngọc lưu ly trở thành trợ thủ đắc lực mang lại sự giàu có và dư giả
• Một quả cầu Lapis Lazuli rất thu hút với màu xanh lam đậm có thể chứa năng lượng bảo hộ, hóa giải những năng lượng tiêu cực trong ngồi nhà bạn, giúp không khí gia đình trở nên ấm áp hơn
• Năng lượng của ngọc lưu ly còn có tác dụng chữa bệnh, hồi phục sức khỏe.
• Viên đá sẽ hỗ trợ bạn trong kinh doanh, giúp bạn thăng tiến trong sự nghiệp và những đứa trẻ trong gia đình bạn sẽ đạt được những thành tựu lớn trong học tập.

Đá Lapis Lazuli và vị trí phong thủy

Căn cứ vào phong thủy Bát quái và mục tiêu của mình, bạn nên đặt đá Thanh Thiên tạo các vị trí sau trong căn nhà của mình:

• Đặt đá Lapis Lazuli ở phía Đông Nam mang lại Sự giàu có và tài chính dồi dào
• Đặt đá Lapis Lazuli phía Đông đem lại sức khỏe
• Đặt đá Lapis Lazuli phía Bắc đem lại may mắn trong sự nghiệp

Một quả cầu ngọc lưu ly nhỏ trong phòng của con bạn hoặc phòng khách cũng là một ý tưởng hay. Bạn cũng có thể đặt cây tùng la hán trên bàn thờ, hoặc kê một tháp năng lượng từ đá Lapis Lazuli nhỏ gần giường ngủ.

Cách chọn đá Lapis Lazuli

Tương tự như kim cương, tiêu chuẩn 4C (màu sắc, độ tinh khiết, giác cắt và trọng lượng) do tổ chức GIA thiết lập luôn là thước đo đánh giá chất lượng cho đá Lapis lazuli cũng như nhiều loại đá quý khác. Đá Thiên Thanh được săn đón rộng rãi vì là một trong số ít đá quý có màu xanh sậm đẹp mắt.

Màu xanh đậm, đều của viên Thiên kim xanh hình cabochon này rất quý hiếm và được những người sành đá quý đánh giá cao.

Màu sắc (Color)

Đá Thiên Thanh có nhiều màu sắc khác nhau như màu chàm (indigo blue), xanh lam hoàng gia (royal blue), xanh bóng đêm (might night blue) hoặc xanh đại dương (marine blue). Họ màu đặc trưng của đá Lapis lazuli là xanh lam ánh lục nhẹ đến xanh lam ánh tím, có tông màu trung bình đến sậm và độ rực màu cao.

Ở trạng thái tốt nhất, đá Lapis lazuli không xuất hiện các tạp chất canxit (đốm hoặc vân trắng) nhưng vẫn có thể chứa các đốm pyrit màu vàng, nếu các đốm này nhỏ và nằm rải rác tạo nét hấp dẫn cho viên đá. Ngược lại, những viên Thanh kim xanh chất lượng thấp nhất sẽ trông xỉn màu và có màu xanh lục do dư thừa pyrit. Những viên Lapis có tạp chất canxit trắng sẽ có giá trị thấp hơn.

Chuỗi hạt Lapis này cho thấy phạm vi chất lượng từ màu xanh lam nhạt thừa canxit hoặc pyrit đến màu xanh lam sậm sang xanh lam ánh tím không nhìn thấy canxit.

Hạt lapis chất lượng cao vẫn có thể chứa một số pyrit

Rất nhiều sắc thái màu của đá Thiên kim xanh được hiện diện trong bức chạm khắc chú voi con đáng yêu này

Nhiều người hay nhắc đến ngọc Lapis với màu xanh lam đậm nhưng loại đá này còn có các sắc thái màu lam khác và thậm chí là những họ màu khác. Màu sắc của đá Thiên Thanh có thể từ xanh lam tím đậm và xanh lam hoàng gia đến xanh lam nhạt, màu xanh ngọc lam của đá Turquoise đến xanh lam ánh lục.

Hàm lượng các khoáng chất khác nhau sẽ tạo ra các sắc thái khác nhau cho viên đá. Ví dụ: Màu xanh lam hoàng gia chất lượng cao được tạo bởi khoáng chất Lazurite có trong viên đá trong khi khoáng chất có tên Afghansite sẽ mang lại màu lam nhạt.

Tác phẩm tự do này có màu xanh lam hoàng gia được đánh giá cao nhất của đá Lapis lazuli.

Các đốm pyrit nằm rải rác tạo nét hấp dẫn, nhưng các khu vực chứa pyrit dày đặc lại làm mờ đi vẻ đẹp của đá quý.

Giá trị thương mại của đá Thiên Thanh dựa trên màu sắc và mức độ tạp chất canxit và pyrit.

Thứ tự giá trị của các loại Lapis lazuli trên thị trường hiện nay là:

• Lapis Lazuli từ Persian hoặc Afghan: màu xanh ánh tím nhẹ với độ sậm trung bình, đậm và đồng đều; chứa ít hoặc không chứa pyrit, và không có canxit
• Lapis Lazuli từ Russian hoặc Siberian: là đá màu xanh lam với tông màu và độ đậm nhạt khác nhau, chứa pyrit và có thể chứa một số canxit
• Lapis Lazuli từ Chilean: thường có màu lục nhẹ hoặc các đốm xanh lục với tạp chất canxit dễ nhìn thấy

Tuy nhiên, vẻ ngoài của một viên Lapis lazuli có thể được mô tả bằng cách đề cập đến tên quốc gia hoặc khu vực nhưng viên đá đó không nhất thiết đến từ khu vực đó. Do đó, những viên Thiên kim xanh có nhiều đốm canxit trắng và các mảng xanh lục có thể được bán với tên “Chilean”, nhưng điều này không có nghĩa là viên đá được khai thác tại Chile.

Loại đá Lapis lazuli giá trị cao nhất chứa ít hoặc không có pyrit và không có canxit, với màu xanh ánh tím nhẹ với độ sậm trung bình, đậm và đồng đều. Loại này thường đến từ Afghanistan.

Màu xanh lam nhạt hơn với các đốm trắng canxit khiến viên đá trở nên kém giá trị

Giác cắt (Cut)

Trong hàng ngàn năm trước, Đá Lapis lazuli đã được tạo hình để phô diễn màu sắc đậm và phong phú. Để sử dụng làm đồ trang sức, đá Thiên Thanh được cắt thành dạng cabochon, hạt, khảm và mảnh, cũng như chạm khắc trang trí.

Còn ngày nay, đá Lapis Lazuli thường được thiết kế thành các tác phẩm điêu khắc theo chủ đề thiên nhiên và tự do. Một số sản phẩm chạm khắc có thể đeo được, những sản phẩm khác có thể chỉ mang tính chất trang trí.

Màu xanh lam chất lượng cao của đá Lapis lazuli tương phản đẹp mắt với màu trắng sứ của ngọc trai nuôi tạo thành chiếc vòng cổ xinh xắn

Mảnh đá Lapis  lazuli trong chiếc nhẫn này sẽ tôn lên vẻ lịch lãm cho nam giới

Còn chiếc nhẫn hình cabochon này được thiết kế hấp dẫn nhờ chạm khắc

Độ tinh khiết (Clarity)

Đá Lapis lazuli thường chứa khoáng chất canxit màu trắng và các đốm màu vàng lấp lánh của pyrit, hoặc một trong hai. Những viên Thiên Thanh mịn, đều màu, không có pyrit và canxit cũng được tìm thấy.

Canxit xuất hiện dưới dạng đốm trắng hoặc vân trắng (trái), trong khi các đốm vàng, trông như kim loại là pyrit (phải)

Hai khối đá Lapis lazuli thô này có giá trị rất khác nhau. Khối bên phải sẽ bán với giá thấp hơn nhiều so với khối bên trái do hàm lượng canxit cao và màu xanh lam nhạt hơn

Trọng lượng (Carat)

Đá Thiên kim xanh thô thường rất lớn, vì vậy số lượng đá Lapis lazuli có kích thước lớn sau khi được tạo hình thường nhiều hơn hầu hết các loại đá quý khác. Kích thước lớn hơn đi kèm với khả năng cao được sử dụng trong chạm khắc nghệ thuật, trang sức đá quý hoặc được cắt thành các kích thước tiêu chuẩn.

Khối Lapis Lazuli thô lớn có thể được tạo thành hình cầu hoặc dạng mảnh. Những quả cầu đá Thiên Thanh rất phổ biến trong giới sưu tập.

Phân biệt Lapis lazuli thật giả

Sau đây, chúng tôi sẽ liệt kê một số mẹo tuyệt vời giúp bạn có thể phân biệt được lapis lazuli của mình là thật hay giả:

Phân tích giá cả viên đá

Đây là một trong những cách kiểm tra chính giúp bạn phát hiện viên đá của mình là thật hay giả. Đá Lapis lazuli không hề rẻ, dù là vòng cổ bình thường cũng có giá 40 – 50 đô la thậm chí cao hơn. Vì vậy, nếu sản phẩm bạn chọn có giả cả không hợp lý thì đây là một trong những dấu hiệu đầu tiên cho thấy viên đá không phải là hàng thật.

Kiểm tra xem viên đá có thể bị nhuộm màu không

Đây là một trong những kỹ thuật được sử dụng rộng rãi trong vài năm để tạo ra các bản sao giả của đá lapis lazuli. Những người bán sẽ bôi thuốc nhuộm lên những viên đá chất lượng thấp để làm cho chúng trông giống như một viên đá Lapis chất lượng hàng đầu.

Để kiểm tra xem viên đá có được nhuộm hay không, bạn chỉ cần dùng axeton hoặc cồn. Hãy lau đá của bạn bằng cồn hoặc axeton, nếu đá của bạn thay đổi sang màu sắc ban đầu thì đó chắc chắn là hàng kém chất lượng hoặc hàng giả; nếu màu sắc không thay đổi thì đó là một viên Thiên Thanh nguyên bản và chất lượng.

Kiểm tra màu sắc của viên đá

Đá Lapis lazuli giả sẽ có màu xanh lam đồng nhất bất thường và có giá rẻ hơn. Một viên Thiên kim xanh thật sẽ gồm hai loại màu: hoặc là màu xanh lam nhạt thường thấy hoặc có màu xanh hoàng gia rất hiếm

Kiểm tra họa tiết của viên đá

Đây là một trong những bước quan trọng nhất để kiểm tra chất lượng và tính thật giả của những viên đá quý. Những viên Lapis lazuli chính hãng và chất lượng chắc chắn sẽ có những đốm vàng và những đốm màu trắng tạo thành các hoa văn đẹp đẹp mắt.

Ngược lại những viên Thiên Thanh giả hoàn toàn khác với hàng thật vì chúng sẽ có màu xanh lam ánh xám và không có bất kỳ đốm vàng hay vòng xoáy màu trắng nào.

Kiểm tra xem viên đá có dễ bị trầy xước không

Đây là cách phân biệt dựa trên độ cứng của viên đá – một yếu tố đảm bảo chất lượng của đá Lapis Lazuli. Do vậy, đây là bước làm không thể thiếu để đánh giá sản phẩm của bạn: Đá Lapis lazuli thật có độ cứng từ 3 – 5.5 trên thang điểm đo độ cứng Mohs nên dễ bị xước bởi dao hoặc bất kỳ vật sắc nhọn nào. Trong khi đá lapis lazuli giả sẽ không bị làm xước bởi các dụng cụ này.

Kiểm tra xem màu sắc viên đá có thể bị làm mờ không

Để kiểm tra yếu tố này, bạn chỉ cần sử dụng dung môi Acetone, có trong tiệm làm nail hoặc chất tẩy keo siêu dính. Xoa axeton lên viên đá Lapis Lazuli của mình, nếu là viên đá thật thì màu sắc sẽ không bao giờ bị phai nhạt. Nếu viên đá bị mờ đi thì đó là viên Thiên Thanh giả.