Đá Rutile được xem là đá nằm trong đá, nhưng thật ra là một khoáng chất phổ biến bên trong các loại đá quý khác như thạch anh, Sapphire hoặc đá Ruby, làm tăng thêm giá trị viên đá chủ. Tinh thể này thường có màu sắc trải dài từ vàng đến xanh lục, xanh lam, đỏ, nâu, tím, đen hoặc xám.

Đá Rutile là gì?

Đá Rutile còn có tên gọi là Schorl đỏ trong lịch sử, là một loại titan dioxide phổ biến được hình thành tự nhiên và chứa hai kim loại hiếm như Niobi, Tantalum. Viên đá này thường được tìm thấy bên trong các loại đá quý khác như thạch anh tóc hoặc đá quý mắt mèo.

Tính chất vật lý và tính chất hóa học của đá Rutile

Ý nghĩa và công dụng của đá Rutile

Chữa bệnh thể chất

Đá Rutile được cho là một viên đá quý có khả năng chữa bệnh mạnh mẽ và sử dụng phổ biến trong quá trình điều trị các bệnh mãn tính, giảm sự căng thẳng, mệt mỏi và giúp tái tạo năng lượng tích cực sau một ngày làm việc.

Nhiều người còn sử dụng viên đá này để tăng cường khả năng sinh lý, điều trị các vấn đề liên quan đến sinh sản như thụ thai, giảm cơn đau và hỗ trợ nhịp thở đều.

Chữa bệnh tinh thần

Đá Rutile nổi bật với công dụng giúp xua tan cảm giác căng thẳng, sự sợ hãi và ám ảnh trong cuộc sống. Viên đá này sẽ mang đến cho chủ nhân sức sống mạnh mẽ, động lực, thúc đẩy hy vọng, sự thành công và niềm vui trong công việc.

Đá Rutile hợp mệnh gì?

Theo phong thủy, đá Rutile có công dụng mang đến sự may mắn, thu hút tài lộc, thịnh vượng và thăng tiến trong sự nghiệp cho những người thuộc các mệnh sau:

• Mệnh Kim: Thích hợp với những viên đá Rutile màu vàng, nâu và xám.
• Mệnh Mộc: Phù hợp với những viên đá màu đen, xanh lục hoặc xanh lam.
• Mệnh Thủy: Thích hợp với những viên đá màu trắng, xám, xanh lam và đen.
• Mệnh Hỏa: Thích hợp với các viên đá màu xanh lục, đỏ, hồng, tím.
• Mệnh Thổ: Phù hợp với Rutile đỏ, hồng, tím, vàng hoặc nâu.

Đá Rutile hợp với cung gì?

Dù không thuộc các loại đá khai sinh nhưng Rutile được cho là viên đá quý dành cho cung Song Tử và Kim Ngưu. Những rung động tích cực của tinh thể đá Rutile sẽ giúp cho chủ nhân nâng cao sức khỏe, tinh thần, thúc đẩy cách ứng xử khéo léo trong cuộc sống, duy trì các mối quan hệ lãng mạn, chân thành và xoa dịu mọi căng thẳng.

Thường xuyên mang viên đá này bên cạnh, những người thuộc cung Kim Ngưu sẽ vượt qua được sự nhút nhát, thúc đẩy sự thẳng thắn, chân thành, tự tin và độc lập trong cuộc sống.

4 cách chăm sóc và làm sạch đá Rutile

Đá Rutile được xếp hạng 6-6,5 điểm trên thang đo độ cứng Mohs, có độ bền tương đối cao. Tuy nhiên, để viên đá có được độ bền và màu sắc óng ánh theo thời gian, bạn cần lưu ý chăm sóc và bảo quản theo 4 cách sau:

• Sử dụng xà phòng dịu nhẹ pha loãng cùng nước ấm và bàn chải đánh răng mềm để vệ sinh bề mặt đá Rutile. Sau đó lau khô bằng vải mềm, giúp loại bỏ bụi bẩn và cặn xà phòng bám trên viên đá.
• Tránh để đá quý tiếp xúc trực tiếp với các hóa chất tẩy rửa có nồng độ cao, ảnh hưởng đến độ bền và màu sắc của Rutile.
• Không dùng các loại máy hơi nước, sóng siêu âm để vệ sinh đá Rutile.
• Bảo quản trang sức gắn tinh thể Rutile trong hộp đựng chuyên dụng và lưu trữ riêng biệt với các loại đá quý khác.

Yếu tố đánh giá chất lượng của đá Rutile

Màu sắc

Đá Rutile có màu sắc nổi bật trải dài từ đỏ đến vàng, nâu hoặc đen, được hình thành từ nguyên tố sắt bên trong viên đá. Trong khi tạp chất Niobi hoặc Crom tạo ra các viên Rutile màu xanh lục.

Các viên Rutile màu xanh lam và tím thường có độ hiếm cao, được các nhà sưu tập đá quý ưa chuộng. Còn các viên đá Rutile vàng và đỏ hồng lại được sử dụng chế tác trang sức phổ biến, mang lại giá trị kinh tế cao.

Giác cắt

Sở hữu độ phân tán cao gấp 6 lần so với kim cương, đá Rutile yêu cầu độ mài giác cao, giúp thể hiện sự lấp lánh hoàn hảo nhất. Tuy nhiên, hiệu ứng này chỉ có thể xuất hiện với các viên Rutile tổng hợp.

Những viên đá Rutile có màu sắc đẹp sẽ được cắt thành các viên đá quý đa cạnh, mang lại giá trị cao. Trong khi những viên có độ tinh khiết cao sẽ được cắt theo kiểu cabochon hoặc mẫu vật thô.

Độ tinh khiết

Đá Rutile thuộc một trong những loại đá quý hàng đầu với độ trong suốt cao, không chứa các tạp chất có thể nhìn thấy bằng mắt thường.

Trọng lượng carat

Các tinh thể Rutile kích thước lớn có màu sắc tối và mờ đục, không được ưa chuộng trên thị trường đá quý. Hầu hết các loại đá Rutile có chất lượng cao đều được trải qua quá trình mài giác với trọng lượng không vượt quá 3 carat.

Đá Rutile có qua xử lý nhiệt?

Trong khi tinh thể Rutile tự nhiên xuất hiện phổ biến trong các bộ sưu tập thì Rutile tổng hợp lại được ưa chuộng sử dụng chế tác thành trang sức đá quý.

Đá Rutile tổng hợp được tạo ra thông qua quy trình Czochralski, Becher hoặc phương pháp nung chảy ngọn lửa. Đôi khi, những viên Rutile tổng hợp có thể được nung nóng để chuyển sang màu xanh lam, vàng nhạt, đỏ hoặc nâu với độ trong suốt hoàn hảo.

Giá trị của Rutile

Đá Rutile được bày bán với mức giá rất phải chăng như các viên đá quý tổng hợp có giá dao động từ 40-100 USD/ carat, Rutile mài giác tự nhiên có giá khoảng 40-90 USD/ carat và các viên đá thô có giá dưới 1 USD. Đôi khi, bạn sẽ tìm thấy những tinh thể thô có chất lượng tốt hơn sẽ được bán với giá 7,5 USD.

Các viên Rutile cabochon mắt mèo thường xuất hiện trong các buổi đấu giá với mức khởi điểm từ 13 USD/ carat và tăng lên khoảng 125 USD/ carat.

Tuy nhiên, những viên đá thạch anh tóc chứa tinh thể Rutile sẽ có giá cả phải chăng hơn, giao động từ 0,6 đến 15 USD/ carat.

Biến thể của Rutile

Đá Rutile chứa nhiều tạp chất phổ biến như Tantalum, Niobium và sắt, dẫn đến hình thành nhiều biến thể khác nhau.

• Ilmenorutile / Niobian Rutile: Biến thể màu đen, chứa tạp chất Niobium.
• Strüverite: Biến thể chứa tạp chất Tantalum màu đen, đôi khi chứa sắt hoặc Niobium với hàm lượng thấp hơn Tantalum.
• Nigrine: Biến thể giàu sắt, được hình thành nhờ sự kết hợp của Rutile và Ilmenit.
• Sagenite: Biến thể có mạng lưới các tinh thể kết đôi giống lưới, được tìm thấy phổ biến trong các loại đá mã não, đá thạch anh, đá Tourmaline hoặc đá Chalcedony.

Các loại đá Rutile

Đá Rutile thường xuất hiện bên trong các loại đá quý khác theo hình dạng kim hoặc sợi cực nhỏ, tạo thành hiện tượng quang học độc đáo.

Thạch anh tóc

Các loại đá Rutile phổ biến nhất là thạch anh Rutile với độ trong suốt cao, chứa các tạp chất sợi kim có thể nhìn thấy bằng mắt thường như sau:

• Đá Venus: chứa các tạp chất Rutile màu vàng.
• Thạch anh Rutile sao: Đa dạng với nhóm bao thể kéo dài từ điểm trung tâm, tạo thành hình dạng ngôi sao.
• Thạch anh Graffiti: Thạch anh trắng với tạp chất sợi kim Rutile màu đen.

Corundum

Những tạp chất bên trong các loại đá Corundum thường làm giảm giá trị. Tuy nhiên, các chùm sợi đá Rutile dày đặc hay còn được gọi là lụa, có thể tạo nên sự phản chiếu đặc biệt như hình ngôi sao 4 hoặc 6 tia trên bề mặt như đá Sapphire hoặc đá Ruby, giúp tăng giá trị viên đá.

Nếu quá trình Rutile hóa không tạo ra hiệu ứng quang học, các thợ kim hoàn sẽ tiến hành xử lý nhiệt để hòa tan tạp chất và cải thiện độ trong suốt tốt hơn.

Đá mắt mèo

Các viên đá Rutile xuất hiện một tia sáng phản xạ trên bề mặt được gọi là hiệu ứng mắt mèo, bao gồm đá Chrysoberyl, thạch anh tím, đá Andalusite, Apatit, Aquamarine, Heliodor, Thạch anh, Thạch anh hồng, Scapolite, Sillimanite, Thạch anh khói, Tanzanite, Topaz và Tourmaline.

Các loại đá chứa Rutile thông thường

Các loại đá quý chứa Rutile nhưng không thể hiện hiệu ứng quang học được biết đến phổ biến như đá Zoisite, Euclase, Phlogopite, Hematite, Peridot, Verdite hoặc thạch anh chứa tạp chất Actinolite, Tremolite, Rutile và Mica.

Đá Rutile ứng dụng trong công nghiệp

Đá Rutile là một dạng titan dioxide tự nhiên có chất lượng tốt và tinh khiết nhất, được sử dụng cho khoảng ⅔ số chất màu trên thế giới, cũng như ứng dụng trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau như sản xuất hoặc chiết suất thành các sản phẩm đa dạng.

• Tạo chất màu trắng: sơn, giấy, nhựa,…
• Kem chống nắng: chứa hạt nano, giúp hấp thụ tia UV.
• Kim loại titan: khoáng chất chứa 30% titan.
• Quang học phân cực: do khả năng khúc xạ cao.
• Gốm chịu nhiệt: được sử dụng trong quá trình luyện kim cho lò nung, nồi nấu kim loại,…
• Lớp phủ điện cực hàn: bảo vệ kim loại khỏi khí quyển và ổn định hồ quang.

Trang sức gắn đá Rutile

Đá Rutile có độ bền tương đối khá với màu sắc trải dài từ vàng đến xanh lục, xanh lam, đỏ, nâu, tím, đen và xám nên được ưa chuộng dùng để chế tác thành các loại trang sức đá quý như mặt dây chuyền, nhẫn, vòng tay hoặc bông tai.

Đôi khi, viên đá này còn được kết hợp cùng các kim loại quý như vàng vàng, vàng hồng, vàng trắng, bạc hoặc bạch kim để tăng thêm sự độc đáo, thanh lịch và quyến rũ cho chủ nhân.

Lịch sử đá Rutile

Năm 1772, nhà khoáng vật học và luyện kim người Áo Ignaz von Sinh đã mô tả và đặt tên cho mẫu vật Rutile đầu tiên là Basaltes Crystallisatus Ruber theo tiếng Latin, có nghĩa là tinh thể Schorl màu đỏ.

Năm 1783, nhà khoáng vật học người Pháp Jean-Baptiste Louis Romé de l’Isle đã tìm thấy một loại Rutile thạch anh tóc ở Madagascar và đặt tên là Schorl Rouge Ou Purpre theo tiếng Pháp, có nghĩa là Schorl đỏ hoặc tím.

Đến năm 1795, nhà hóa học người Đức Martin Heinrich Klaproth đã mô tả tinh thể này là Hungarischen Rother Schorl theo tiếng Đức, có nghĩa là Schorl Hungary đỏ.

Một năm sau đó, nhà địa chất học người Geneva, Horace Bénédict de Saussure đã đưa ra mô tả về một loại Rutile ở Thụy Sĩ với tên gọi Sagenite, được dịch theo tiếng Hy Lạp hoặc tiếng Latin với ý nghĩa là lưới.

Trong năm 1796, nhà địa chất người Ireland Richard Kirwan đã đặt lại tên cho viên đá Rutile là Titanite. Tuy nhiên, năm 1800, nhà địa chất người Đức Abraham Gottlob Werner đã đặt tên cho viên đá là Rutile, bắt nguồn từ thuật ngữ Latin, có nghĩa là màu đỏ tương tự màu sắc của tinh thể.

Đến năm 1948, đá Rutile tổng hợp đầu tiên mới được ra mắt và bán dưới dạng chất mô phỏng kim cương với tên gọi là Titania.

Quá trình hình thành Rutile

Rutile được hình thành trong điều kiện nhiệt độ và áp suất cao, bên trong đá lửa và đá biến chất. Đôi khi, bạn cũng có thể tìm thấy đá Rutile trong các mạch núi cao, Pegmatit, Gneiss, đá phiến, đá vôi và các hạt vụn như những mảnh đá phong hóa.

Địa điểm khai thác đá Rutile

Mỏ khai thác đá Rutile quan trọng nhất hiện nay là Sierra Leone, nơi cung cấp gần một phần ba tổng lượng Rutile trên toàn thế giới. Thụy Sĩ cũng góp vai trò quan trọng trong việc sản xuất tinh thể Rutile tự nhiên với độ trong suốt cao.

Các nguồn cung cấp đá Rutile khác cũng được biết đến như Brazil, Pháp, Myanmar, Pakistan, Nga, Sri Lanka và Hoa Kỳ.